Onlangs kwam ik mijn buurvrouw bij de drogist tegen. We bleven kort staan voor een klein praatje, want we hebben goede contacten met onze buren. “En? Hoe gaat het?“ vroeg zij. “Oh, we zijn veel onderweg. Morgen gaan we voor het weekend naar Duitsland, mijn moeder is jarig.” Waarop zij zei: “Alvast gefeliciteerd!” Een zin die bij mij nog altijd schrik en verwarring veroorzaakt. Natuurlijk, heel vriendelijk, beleefd en goed bedoeld, en toch…
Een no-go in Duitsland
Ik woon inmiddels al bijna 19 jaar in Nederland. Ik beweer van mezelf, dat ik goed geïntegreerd ben. Echter kan ik aan sommige Nederlandse gewoontes niet wennen.
- Is er in Duitsland iemand jarig? Dan feliciteer je alleen deze persoon. Punt. Niemand anders! Ik vind het heel fijn, dat mijn moeder jarig is, maar hoezo ontvang ik de felicitaties??
- Nog erger: Je feliciteert iemand in Duitsland nooit never niemals van tevoren!!! Dat is een echte no-go. Niet dat wij als Duitsers bijzonder bijgelovig zijn, maar toch is er de piepkleine kans dat het ongeluk brengt. Dus: niet doen!
Wie, wanneer en hoe feliciteren
Wie: zoals boven al beschreven, feliciteer je alleen de jarige. Als een ander persoon uit de familie/kenniskring jarig is, zijn mogelijke reacties: ”Ich wünsche Ihnen/Euch eine schöne Geburtstagsfeier” of “Bestellen Sie / Bestell ….. herzliche Geburtstagsgrüße von mir.”
Wanneer: je feliciteert iemand op de dag zelf of de volgende keer dat jullie contact hebben. Zelfs een week later kan je iemand met felicitaties nog blij maken. “Herzlichen Glückwunsch nachträglich” is een gebruikelijke formulering gevolgd door small talk over de verjaardag, het feestje, de cadeautjes,… Maar hoe reageer je als iemand de volgende dag jarig is? Uiteraard wil je duidelijk maken, dat je aan de verjaardag denkt. „Viel Spaß morgen” “Ich wünsche dir/Ihnen morgen einen wunderschönen Tag“.
Vorfeiern, nachfeiern, reinfeiern
Als een verjaardag op een maandag valt, is het in Nederland zeer gebruikelijk deze al het weekend ervoor te vieren. In Duitsland gebeurt dit nooit! Ik vind het wel komisch, dat we in Duitsland voor dit fenomeen evengoed een eigen woord hebben: “vorfeiern” (wat je niet zomaar naar het Nederlands kunt vertalen). Ik begrijp het nog steeds niet, je viert Oud en Nieuw toch ook niet op 30 december alleen omdat het dan beter uitkomt? Normaal gesproken vier je in Duitsland een verjaardag op de dag zelf. Komt dat niet uit is “Nachfeiern” een gebruikelijke vorm. Je viert het gewoon het eerstvolgende weekend na je verjaardag. “Reinfeiern” doen we wel: een feestje vieren op zaterdag terwijl zondag pas de echte verjaardag is. Maar ook hier geldt de strenge regel: niet van tevoren feliciteren! Zo’n feest duurt vanzelfsprekend langer dan 24:00 uur, het heeft een beetje een ‘Oud en Nieuw sfeer’. Kort voor middernacht wordt afgeteld gevolgd door de felicitaties en cadeautjes. Een Duits feestje heeft trouwens ook geen vast eind. Op een Nederlandse uitnodiging lees ik regelmatig: Het feest duurt van …. uur tot … uur. Een Duits feest is pas voorbij wanneer de laatste gast is vertrokken.
